تاثیر کلیشه های جنسیتی بر رشد کودکان
حتی عنوان مطلب پرورش کودک اینبارمان هم عجیب به نظر می‌ر‌سد. تاثیر کلیشه‌های جنسیتی؟ اصلا خود کلیشه‌های جنسیتی چیست؟؟؟؟ یک کلمه قلمبه سلمبه‌ی امروزی با کلی معنا و مفهوم نهان!!
انگار همین دیروز بود که در حیاط خانه‌ی قدیمی به همراه دخترخاله‌ها و پسرخاله‌ها خاله بازی می‌کردیم و به دنبال هم می‌دویدیم. دنیای کودکی برای تمام ما پر از خاطراتی است که خوب یا بد تکرار نخواهد شد. در لابلای همان خاطرات و بازی‌ها همیشه انگار قوانین نانوشته ای وجود داشت که ما می‌دانستیم و همواره اجرا می‌شد.
مثل اینکه همه میتونستن معلم بشوند و ویا دکتر، اما راننده‌ی ماشین همیشه پسرها بودند و آشپز همیشه دخترها. معمولا به دخترا عروسک هدیه می‌دادند و به پسرها ماشین.
. اگر چند سالی به عقب برگردیم میبینیم که در خیلی از خانواده‌ها پسر خانواده حق رانندگی با ماشین رو در نوجوانی داشت ولی دختر خانواده خیر!!
بله این همان مبحث مهم کلیشه ی جنسیتی است که علم روز دنیا ثابت کرده تاثیر بسیاری در رشد کودکان دارد. بزرگترهای ما در پس عرف و قوانین نانوشته‌ی زمان خود، تاثیر زیادی در نوع رشد مغز ما داشته اند.
امروزه دانشمندان با بررسی نمونه‌های مختلف آماری از کودکان به این نتیجه رسیده اند که کلیشه های جنسیتی رشد کودک را تحت تأثیر قرار می دهد ، اما آیا زمان این نرسیده که ما عکس العمل نشان دهیم؟ آیا زمان تغییر رویکرد رفتاری ما در این زمینه فرا نرسیده است؟
واقعیت جامعه امروز نشان می‌دهد که اسباب بازی هایی با تمرکز علمی، فنی ،مهندسی یا ریاضیات سه برابر بیشتر جامعه پسران را هدف قرار می‌دهند و برای آنها طراحی می‌شوند.
حتی والدین غیر سنتی هم بارها بخاطر فرزند خود به این موضوع فکر کرده‌اند. به هر حال علم نشان می دهد که پذیرفتن کلیشه های جنسیتی تأثیرات منفی بر فرزندان ما دارد – تاثیری مستقیم بر روی رفتارها و نگرش های آنها هنگام بزرگ شدن که در آینده نزدیک ، نتیجه این تأثیرات در رشد مغز آنها نیز ظاهر می شود.
کریستیا اسپیرز براون ، روانشناس ، نویسنده کتاب والدین Beyond Pink and Blue ، گفت: کودکان خیلی زودتر از آنچه والدین درک می کنند ، توجه به تفاوت های جنسیتی را شروع می کنند.
او می گوید: “جامعه تأکید می کند که جنسیت در اوایل زندگی یک کودک بسیار مهم است.” وی گفت: ” در تمام زبان‌ها ما از برچسب‌های تعیین جنسیت استفاده می‌کنیم. مثلا اغلب نوع جنسیت را به جای نام کودکان یا افراد به کار میبریم. بنابراین ما غالباً می گوییم “اوه ، یه دختر اونجاست” یا “یالا پسر ، بیا سوار ماشین بشیم.”
تحقیقات نشان می دهد که شناخت کودکان از جنسیت خود در واقع ناشی از اگاهی است که والدین نسبت به شناخت ذاتی از فرزند خود و یا جامعه نسبت به جنسیت افراد تعیین میکند.
در همین زمان ، کودکان شروع به دیدن نقش هایی می کنند که والدین به صورت عادی و نرمال در غالب “مادر” و “پدر” زندگی می کنند و این‌گونه آنها به طور ضمنی می‌آموزند که اسباب بازی‌هایی با رنگ صورتی برای دختران و رنگ آبی برای پسران است. در حالی که تحقیقات سال ۲۰۱۶ توسط مؤسسه مهندسی و فناوری نشان داد که بعضی از فروشندگان آنلاین ، زدن برچسب دخترانه و پسرانه را بر روی اسباب بازیهای خود متوقف کردند ، همچنین برخی محققان ادعا می کنند، اسباب بازی‌هایی که تاکید بیشتری برجنسیت دارند نسبت به نیم قرن پیش بیشتر شده‌اند.
در مطالعه IET ، از هر ده اسباب بازی دخترانه، ۹ تای آن صورتی بود و این در حالی است که در اسباب بازی‌هایی با تمرکز علمی ، فناوری ، مهندسی یا ریاضیات سه برابر بیشتر پسران مورد هدف قرار گرفتند. آنچه در این مورد نگران کننده است این است که اسباب بازی‌ها واقعاً “فقط اسباب بازی” نیستند؛
بروان می گوید: مهارت هایی که کودکان از طریق بازی می آموزند در واقع رشد و پیشرفت آنها را شکل می دهد.
او پیش بینی می کند، در چند سال آینده، مطالعات اسکن مغزی به ما کمک میکند تا بفهمیم این تجربیات و ادراکات چه تاثیری در شکل گیری و رشد عصبی مغز که منجر به اختلافات جنسی و تفاوتهای جنسیتی در کودکان می‌شود، دارد.
بنابراین چگونه والدین می توانند علیه نقش های جنسیتی سنتی قدم بردارند؟
ما می توانیم در مورد اسباب بازی ها انتخاب های هوشمندانه تری انجام دهیم – این بخش آسان ماجراست- در بخش دیگر والدین باید الگوهای کلیشه‌ای را از رفتار خود حذف کنند.
به عنوان مثال، به کودک نشان دهیم که یک پدر هم غذا درست میکند، خانه را تمیز میکند و به جای اینکه تظاهر کنیم کلیشه ها وجود ندارند ، براون توصیه می کند که ما به فرزندان خود کلیشه‌های جنسیتی را بیاموزیم و فرزندانمان را بشناسیم.
او می گوید: “بنابراین اگر پسری تصمیم بگیرد که لباس صورتی بپوشد او همچنین قادر به صحبت کردن با دیگران در مورد کلیشه‌های جنسیتی خواهد بود.”
فراموش نکنیم که نااگاهی کودک ما را در موضع ضعف قرار می‌دهد. خط کشیهای غلط می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری در رشد و پرورش ذهنی و جسمی هر کودک بر جای گذارد.
کودکان را باور کنیم و از بیان کلماتی همانند پسر که گریه نمی‌کنه، دختر که این‌مدلی حرف نمیزنه … و کلماتی از این دست بپرهیزیم.
به فرزندان خود فرصت خودشناسی دهیم.
به طور یقین آرزوی هر پدر و مادری داشتن فرزندی با روحیات سالم و آرامش روان است. قدم‌های کوچک در این راه خواهد توانست که بخشی از سلامت روح و روان کودک را تضمین نماید.
عکاس: هانیه قربانی
رعنا استوری، دوست خوب کودکان، همراه خوب والدین
