چگونه کودکان پیش‌دبستانی را به مطالعه علاقه‌مند کنیم؟
هزاران درود بر همراهان همیشگی رعنا استوری
سقراط:
جامعه وقتی فرزانگی و سعادت می‌یابد که مطالعه، کار روزانه‌اش باشد.
همه‌ی ما والدین دوست داریم که فرزندان‌مون کتاب خواندن رو دوست داشته باشند و زمانی از وقت روزانه خودشون رو به مطالعه اختصاص بدهند.
بر مبنای مطالعات، کودکانی که مطالعه کردن را دوست دارند در انجام تکالیف مدرسه بهتر عمل می‌کنند و در سنین نوجوانی و بزرگسالی سطح آگاهی و دانش بیشتری نسبت به همسالان خودشان دارند. این موضوع ناخوداگاه موجب افزایش عزت نفس در کودکان می‌شود.
زمانی که ما کودک بودیم، پدر و مادر در حضورمان و همراه ما مطالعه می‌کردند. هر ماه بخشی از درآمد پدرم به خرید روزنامه، مجله و کتاب اختصاص می‌یافت. کتاب و مطالعه در خانه‌ی ما جایگاه خاصی داشت. در گذر زمان وقتی بزرگ‌تر شدیم، هرکدام برای یافتن پاسخ سوالات خود اول به کتاب‌ها مراجعه می‌کردیم. ما به طور غیر مستقیم معنای جمله‌ی کتاب بهترین دوست انسان است را آموخته بودیم.
وقتی داشتم در میان وبسایت‌های مختلف تجربیات مختلف والدین را در زمینه مطالعه و تشویق کودک به کتابخوانی می‌خواندم، متوجه شدم که دو نکته مهم دغدغه تمام والدین است .
۱.چگونه کودکم را به مطالعه علاقه‌مند کنم؟
۲.با کودکی که از کتاب خواندن متنفر است، چه کنیم؟
به دلیل اهمیت این موضوع، این هفته مقاله‌ای با محتوای نکته اول، یعنی راه‌کارهایی برای علاقه‌مند کردن کودکان پیش دبستانی به مطالعه برای شما تهیه کردیم و هفته آینده مقاله‌ای خواهیم داشت که نکته دوم، یعنی راه‌کارهایی برای علاقه‌مند کردن کودکانی که از مطالعه متنفرند برای شما قرار خواهیم داد.
عنوان مقاله: چگونه کودکان پیش‌دبستانی را به مطالعه علاقه‌مند کنیم؟
۱۱ راه‌کار مفید برای تشویق کودک به کتاب و کتابخوانی
پی نوشت مترجم به عنوان کودک دیروز و مادر امروز
چگونه کودکان پیش دبستانی را به کتاب و مطالعه علاقمند کنیم؟
ایجاد عادت مطالعه در کودکان پیش دبستانی بخش مهمی از موفقیت بلندمدت آنها در خواندن و درک مطلب است.
الیزابت ریوردان، رئیس انجمن ارائه خدمات کتابخانه‌ای به کودکان (شاخه‌ای از انجمن کتابداران آمریکا) معتقد است کودکانی که عادت به کتابخوانی در سنین پائین درآنها نهادینه شده است، در رویارویی با موانع در دوران تحصیل خود گرایش بیشتری به بازگشت به تجربه مثبت مطالعه دارند.
در ادامه به چند نکته برای تشویق کودکان به کتابخوانی و ایجاد عادت مطالعه در آنها اشاره شده است.
۱.به کتابخانه سربزنید
سن به خصوصی برای شروع رفتن به کتابخانه وجود ندارد. ریوردان می‌گوید: “اگر تا به‌حال به کتابخانه نرفته‌اید، شروع کنید و اگر شروع کرده‌اید، ادامه دهید” نکته مهم داشتن یک روتین قابل تداوم و واقع‌بینانه است.
ریوردان همچنین پیشنهاد می‌کند که والدین در اولین فرصت برای کودکان کارت کتابخانه تهیه کنند. حتی اگر درنهایت والدین امور مربوط به کتابخانه و گرفتن کتاب را انجام‌می‌دهند، حس عضوی از کتابخانه بودن اثر خوبی روی کودک دارد.
۲.با کتابدار ارتباط برقرار کنید
وقتی کودک کم‌کم متوجه شد که به چه نوع کتابهایی علاقه دارد، او را تشویق کنید تا از کتابدار کمک بگیرد. این به آنها احساس توانمندی می‌دهد و همچنین آنها را به ایجاد ارتباط برپایه مطالعه و کتاب ترغیب می‌کند.
۳.به آنها اختیار و استقلال بدهید
ریوردان می‌گوید: “بله، ممکن است بخواهید برای کودکان کتابهایی که خودتان در کودکی به آنها علاقه داشتید انتخاب کنید، یا آنها را به انتخاب کتاب تصویری که در مجله والدین دیده‌اید تشویق کنید، اما کودکانی که خود کتاب موردعلاقه‌شان را انتخاب می‌کنند، انگیزه بیشتری برای درگیر‌شدن و ارتباط برقرار کردن با آن کتاب دارند.”
۴.مطالعه را به روتین‌های محبوب کودک اضافه کنید
وقت خواب، وقت نوازش کردن، وقت قصه‌گفتن، وقت کتابخانه. به هر نحوی که می‌توانید عادت مطالعه را در کودکان ایجاد کنید. ریوردان می‌گوید: “شما فقط علاقه به کتاب را در کودکان پرورش نمی‌دهید، بلکه آنها را تشویق می‌کنید که از یک برنامه و روتین لذت ببرند” همراه شدن کتاب و مطالعه با چیزی که کودکان از انجامش لذت می‌برند، کمک می‌کند آنها به خواندن دلبسته شوند.
۵.منعطف باشید
وقتی پسر من کوچک بود، هر شب من یا همسرم قبل از خواب برایش رمان کودکی را که انتخاب کرده بودیم می‌خواندیم. وقتی او کمی بزرگ‌تر شد، خواستار کتابهای تصویری شد و ما هم برنامه هر شب خود را متناسب با این خواسته او تغییر دادیم. اما به احتمال زیاد پسرمان عادت مطالعه قبل از خواب را تا آخرعمر حفظ خواهد کرد.
۶.اجازه دهید برای شما بخوانند
ما به عنوان والدین با کتابهایی که بارها آنها را خوانده‌ایم آشنا هستیم. وقتی کودک آماده شد، از او بخواهید برای‌تان کتاب بخواند. (حتی وقتی هنوز کاملا خواندن بلد نیستند هم قابل اجرا است؛ اجازه دهید تا آنجایی که داستان را به یاد دارند برای شما تعریف کنند و یا از روی تصاویر کتاب‌ها رویاپردازی کرده و قصه خود را بسازند و برای شما بگویند.)
۷.شخصی‌سازی کنید
طبق عقیده ریوردان، قصه گفتن برای کودک یک تجربه زبانی فعال به حساب می‌آید. نگران مسئله خلاقیت نباشید. با داستانی از آنچه امروز انجام داده‌اید شروع کنید.
۸.به آنها فضا دهید
من عاشق حلقه زدن در گوشه اتاق در خانه کودکی‌ام در ایلینویز بودم. اما خانه ما در کالیفرنیا فاقد گوشه و کنج است. به همین خاطر ما نمی‌توانیم جایی به عنوان کنج کتاب داشته باشیم، اما فضایی دنج کنار قفسه کتاب شلف برای کلارک (پسرمان) درست کرده‌ایم که میتواند آنجا لم بدهد و کتاب بخواند. او حتما نباید آنجا کتاب بخواند، اما داشتن جایی مخصوص به خود به این معناست که هروقت دوست داشته باشد میتواند به مکان شاد و مخصوص خود بروند.
۹.به کودک قفسه‌ای برای نگهداری کتابهایش اختصاص دهید
چه تعدادی قفسه کتاب خانوادگی داشته باشید و چه کودک شما جایی مخصوص خود برای نگه داشتن کتابهایش داشته باشد، حتما حداقل یک قفسه را تنها به کتابهای او اختصاص دهید.
۱۰.عادت جمع‌کردن را پرورش دهید
کتابخانه جایی برای گشتن در میان صدها کتاب است، اما کودک دوست دارد کتابهای موردعلاقه‌اش را در خانه نگه دارد. کتابهایی را که کودکان بارها از کتابخانه به امانت گرفته‌اند، بخرید و به آنها هدیه دهید. در سفرهای خود در تعطیلات به کتاب‌فروشی بروید و اجازه دهید کودک کتابی را به عنوان سوغاتی انتخاب کند (نام کتاب‌فروشی و شهری را که از آن کتاب را خریده‌اید در صفحه اول کتاب یادداشت کنید). اجازه دهید کودکان کتاب را با برچسب‌‌های کتاب یا استیکرهای شخصی‌سازی شده برچسب بزنند. وقتی بزرگ شوند، روزی آنها را به بچه‌‌های خودشان خواهند داد.
۱۱.الگوی خوبی باشید
والدینی که مطالعه می‌کنند کودکان کتاب‌خوان دارند. براساس یافته‌های سازمان ” Reading Fundamental یا ( مطالعه ضروری است)
” والدینی که کتاب، روزنامه و مجله در خانه دارند و خود اهل مطالعه هستند، به فرزندانشان می‌آموزند که مطالعه بخشی از زندگی روزمره است.”
پی نوشت:
در این مقاله برای شما بخشی از تجارب شخصی خودم به عنوان یک کودک در سال‌های پیش و یک والد امروزه خواهم گفت.
- زمان ما، نوارقصه‌هایی مثل خروس زری پیرهن پری و بابا ریش برفی و … در بازار موجود بود. به شخصه هیچ‌گاه لذتی که از شنیدن آن قصه‌ها می‌بردم، را فراموش نخواهم کرد. خوشبختانه امروزه و با پیشرفت تکنولوژی قصه‌های صوتی به مراتب ساده‌تر در دسترس کودکان قرار می‌گیرد. تنوع کتابهای کودکانه صوتی بسیار زیاد است (به عنوان مثال در سایت رعنا استوری حدودا ۲۰۰ کتاب کودکانه به صورت صوتی رایگان وجود دارد) و شما می‌توانید اگر زمانی برای بودن در کنار کودکتان و مطالعه کتاب برای او ندارید، از این قصه‌ها استفاده کنید. بسیاری از والدین با استفاده از این روش کودک خود را به کتابخوانی علاقه‌مند کرده‌اند. (یا اگر علاقه به ورق زدن کتاب و دیدن تصاویر کتاب دارد اپلیکیشن رعنا استوری (اندروید و ios را برای او دانلود کنید. )
- وقتی پسر من کوچک بود، یکی از بزرگ‌ترین علاقه‌مندی‌های او، ساعاتی بود که با هم قصه می‌خواندیم. فراموش نکنید که کودک شما حتی اگر از کتاب خوشش نیاید، برای لحظه‌هایی که با شما کتاب می‌خواند لحظه شماری خواهد کرد. اگر هر شب قادر به انجام این کار نیستید، حتما هفته‌ای یک‌بار با او در فضایی آرام و لذت بخش کتاب خواندن را امتحان کنید.
- نکته: به سلیقه کودک خود در انتخاب کتاب دقت کنید. برای مثال پسر من عاشق کتابهای مصوری بود که تصاویر بزرگ و ساده داشتند. دیدن تصاویر حیوانات و یا ماشین آتش‌نشانی و پلیس و آمبولانس برای او خاص بود و باعث می‌شد به یکباره چشمان او برق بزند. اگر در کتابی تصویر قطار بود، حتما جزو برنامه مطالعاتی ما قرارداشت. قصه‌های ریتمیک و شعرگونه را بیشتر دوست داشت و… البته حقیقت این‌است که با گذر زمان سلیقه مطالعه کتاب کودک شما تغییر خواهد کرد اما شناخت سلیقه او در روزهای اول قطعا کمک بزرگی به شما خواهد کرد.
- اگر خرید کتاب برای شما هزینه بر است از راه‌کار جایگزین و جذاب بعدی استفاده کنید. یعنی کتابخانه‌ها.
. کتابخانه محله‌تون رو شناسایی کنید و کودک‌تون رو به آنجا ببرید. من که بچه بودم عاشق نمایشگاه‌های کتاب و کتابخانه‌ها بودم. فرزند من به عنوان کودک نسل امروز، عاشق نمایشگاه‌های کتاب و کتابخانه‌هاست.
- لطفا هیچ‌گاه، از جملاتی مثل برو تو اتاقت کتابت رو بخون استفاده نکنید. اینجوری شما کتاب خوندن رو به یه تنبیه بد تبدیل می‌کنید.
- هرگز به بهانه‌ی کتاب و مجله خواندن فرزندان خود را ترد نکنید. شما می‌توانید به آرامی به کودک خود بگویید، الان زمانی است که شما باید به کارهای شخصی خود برسید و مطمئن باشید که کودکان رفتار صحیح را درک خواهند کرد، اما هیچ‌گاه با جملات منفی در مورد مطالعه (مثل برو دارم کتاب می‌خونم یا اه مزاحم مطالعه‌ام نشو) کودکتان را ترد نکنید. این‌گونه او در تمام عمر کتاب را همچون رقیب و دشمن خواهد دید.
در پایان فراموش نکنیم که فرزندان ما بیشتر از گوش کردن به حرف‌هایمان، به رفتارمان توجه می‌کنند و هنجارها و رفتارهای ما را چه بخواهیم و چه نخواهیم، خواهند آموخت، پس اگر کتاب و کتابخوانی برای ما یک ارزش باشد و خودمان زمانی را به مطالعه اختصاص دهیم، کودک ما به احتمال زیاد عملکردی مشابه ما خواهد داشت.
منبع:
How to Encourage a Love of Books and Reading in Preschoolers
از سایت: .readbrightly.com
