ده روش برای مقابله با لجبازی در کودکان

هزاران درود بر همراهان همیشگی رعنا استوری

کودکان ما به دلایل متعدد، و به بهانه‌های مختلف با ما وارد کشمکش می‌شوند. معمولا اگر کودک شما در مقابل فعالیت‌ها و خواسته‌های شما به هر دلیلی مقاومت کند، شما واژه لجباز را به او اطلاق می‌کنید، فارق از این‌که چرا کودکان ما هر فعالیتی را به یک تنش و کشمکش جدی تبدیل می‌کنند، و قطعا هر عکس العملی که در یک کودک می‌بینیم، دلیلی دارد که عموما ما والدین خود عامل آن هستیم،  ادامه ‌ی رفتارهای لجبازگونه و لجبازی هم برای والدین و هم کودک زیان خواهد داشت.

در این مقاله‌، در مورد خصوصیات کودک لجباز صحبت شده‌ است و روش‌های مقابله با لجبازی در کودکان و همچنین در مورد مشکلات رایج لجبازی در کودکان مطالب مفید و کاربردی برای شما عزیزان ذکر شده است.

• خصوصیات کودک لجباز
• روانشناسی کودک لجباز
• ۱۰ نکته برای مقابله با کودک لجباز
• مشکلات رایج در رابطه با کودکان لجباز (آموزش دستشویی رفتن به کودک لجباز، غذا دادن به کودک لجباز)
• تنبیه کودک لجباز
• راهنمایی‌ها، نکات و مقالات مرتبط برای رفع مشکلات کودک لجباز

ابتدا فایل‌های صوتی مقاله را بشنویم و سپس مقاله را بخوانیم.

مقابله با کودکان لجباز برای والدین یک چالش است، چرا که ملزم کردن کودک لجباز به انجام حتی کارهای ساده‌ای مثل حمام کردن، غذا خوردن یا رفتن به رختخواب می‌تواند تبدیل به یک جنگ روزمره شود. والدین با تسلیم شدن در برابر کج‌خلقی کودکان، به صورت غیرتعمدی باعث پرورش و تشدید لجبازی و یکدندگی در آنها می‌شوند.

بهترین راه برای برخورد با کودک لجباز این است که به او نشان دهید رفتارش نتیجه‌ای که می‌‌خواهد نمی‌دهد. برای رسیدن به نتیجه مطلوب به رفتارهای خوب آنها توجه کنید. در ادامه به تعدادی از نکات پیشنهادی روانشناسان و متخصصین کودک برای مقابله با کودک لجباز اشاره ‌شده ‌است.

خصوصیات کودک لجباز

هر کودکی که اراده آزاد دارد، لجباز نیست. پیش از هرگونه اقدام جدی، ابتدا باید تشخیص دهید که کودک لجباز است یا مصمم. کودکان مصمم می‌توانند بسیار باهوش و خلاق باشند. آنها سوالات زیادی می‌پرسند که این ممکن است تمرد و سرکشی به نظر بیاید. آنها برای خود نظرات و عقایدی دارند و اهل عمل هستند.

تعدادی از خصوصیات دیگری که ممکن است در کودکان لجباز دیده ‌‌شود عبارتند از:

• آنها به شدت به تائید و شنیده شدن نیاز دارند. بنابراین ممکن است اغلب به دنبال جلب توجه شما باشند.
• آنها ممکن است به شدت مستقل باشند.
• آنها در انجام کاری که دوست دارند، بسیار مصمم و متعهد هستند.
• همه کودکان گاهی اوقات کج‌خلقی می‌کنند، اما کودکان لجباز بیشتر رفتارهای این ‌چنینی دارند.
• آنها دارای ویژگی‌های رهبری قوی هستند و ممکن است گاهی رئیس بازی دربیاورند.
• آنها دوست دارند کارها را به شیوه و سرعت خودشان انجام دهند.

کنترل کودک مصمم می‌تواند دشوار باشد، اما همیشه بد نیست. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکانی که اغلب قانون‌شکنی می‌کنند و ضد هنجارها عمل می‌کنند، در تحصیل و کار به دستاوردهای بزرگی دست‌ پیدا می‌کنند. آنها کمتر ممکن است که دوستان‌شان را در مسیر غلط دنبال کنند.

روانشناسی کودک لجباز: درک کودکان مصمم

اگر خودتان فرد بااراده‌ و قاطعی هستید، حتما دوست دارید کودک‌تان هم این ویژگی را داشته باشد. اما قسمت پیچیده ماجرا این است که تفاوت بین قاطعیت و لجبازی را بدانید. شما چطور این دو را از تشخیص می‌دهید؟

• در لغت نامه مقابل کلمه اراده، عبارت “ثبات در دنبال کردن هدف” نوشته‌ شده‌‌‌ است.
• لجبازی یا اراده قوی به صورت قاطعیت و اراده تزلزل‌ناپذیر برای انجام کاری یا عمل کردن به روش خاصی تعریف شده‌ است. به بیان ساده، این یعنی امتناع از تغییر افکار، رفتار یا عملکرد علیرغم وجود فشار بیرونی در جهت مخالف.
• لجبازی در کودکان ممکن است ژنتیکی یا اکتسابی باشد. ممکن است شما بدون اینکه بخواهید لجبازی را به کودکتان یاد داده ‌باشید.

خبر خوب این است که حالا می‌توانید آگاهانه به کودک خود کمک کنید برای همیشه رفتار خود را تغییر دهد.

نکاتی برای مقابله با کودکان لجباز

ممکن است شما یک کودک نوپای لجباز داشته باشید که از ماندن در گهواره‌اش امتناع می‌کند و یا هربار که شما قاشق غذا را نزدیک دهان‌اش می‌برید، آن را پس می‌زند. یا ممکن است کودک شش ساله کله‌شق شما اصرار داشته‌ باشد هرروز همان لباس‌ها را بپوشد و با پاکوبیدن روی زمین در مقابل هر قانون یا خواسته شما مقاومت می‌کند. در ادامه به ده نکته برای کنترل لجبازی در کودکان اشاره شده است که می‌تواند کمک کننده باشد.

۱. گوش دهید، بحث نکنید.

ارتباط یک خیابان دوطرفه است. اگرمی‌‌خواهید کودک به حرف‌های شما گوش بدهد، اول شما باید بخواهید که به حرف‌های او گوش دهید. کودکان سرسخت، ممکن است نظرات محکمی داشته باشند و بخواهند جروبحث کنند.

آنها اگر احساس کنند شنیده نمی‌شوند ممکن است نافرمانی کنند. در اکثر مواقع وقتی کودک اصرار به انجام یا انجام ندادن کاری دارد، گوش کردن به او و گفتگوی آزادانه در مورد چیزی که او را آزار می‌دهد می‌‌تواند کمک کننده باشد.

(پس چطور به یک کودک پنج ساله لجباز یاد می‌‌دهید به شما گوش کند؟ به جای اینکه رو به روی او قرار بگیرید، به آرامی به او نزدیک شوید و کنارش قرار بگیرید)

۲. با آنها ارتباط برقرار کنید، مجبورشان نکنید

وقتی کودکان را مجبور به انجام کاری می‌کنید، آنها تمایل به سرکشی و نافرمانی و انجام دادن کاری که از آن منع شده‌اند پیدا می‌کنند. اصطلاحی که این رفتار را به خوبی توصیف می‌کند، “ضد اراده” است که از خصوصیات رایج کودکان لجباز است. ضد اراده غریزی است و تنها محدود به کودکان نیست. با کودکان خود ارتباط برقرار کنید.

برای مثال مجبور کردن کودک شش ساله‌تان که اصرار دارد پس از ساعت خواب‌اش تلویزیون تماشا کند، کمکی نمی‌کند. به جای این کار کنار او بنشینید و به چیزی که تماشا می‌کند علاقه نشان دهید. وقتی به کودک نشان می‌دهید که اهمیت می‌دهید، او هم احتمالا واکنش مثبت نشان خواهد داد. کودکانی که با والدین یا مراقبین خود ارتباط می‌گیرند، تمایل بیشتری به همکاری دارند. سوزان استیفلمن در کتاب “پرورش کودک بدون جنگ قدرت” می‌گوید ایجاد یک پیوند محکم با کودکان نافرمان، کنار آمدن با آنها را آسان‌تر می‌کند.

(امروز اولین قدم را برای برقراری ارتباط با کودک بردارید- او را بغل کنید!)

۳. به آنها گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید

کودکان خود قدرت تفکر دارند و دوست ندارند همیشه به آنها گفته شود که چه کار باید بکنند. اگر به کودک چهار ساله و لجباز خود بگویید که باید تا ساعت نه شب در رخت‌خواب باشد و تنها چیزی که می‌شنوید یک ” نه” بلند است. همچنین اگر به پسر پنج ساله لجباز خود بگویید باید اسباب‌بازی را که شما انتخاب کردید بخرد، مطمئن باشید که او آن اسباب‌بازی را نمی‌‌خواهد. به کودکان خود گزینه بدهید نه دستور. به جای اینکه به او بگویید که به رخت‌خواب برود، از او بپرسید قبل از خواب کدام داستان را می‌خواهد بخواند.

کودک شما می‌تواند به مقاومت ادامه دهد و بگوید: “من به رخت‌خواب نمی‌روم!”. در این صورت، خونسرد باشید و با حالت حق به جانب به آنها بگویید: “خوب این جزو گزینه‌ها نبود” می‌توانید این را هر چندبار که لازم است تکرار کنید. زبان‌تان مو درمی‌آورد اما کودک بالاخره تسلیم می‌شود.

همچنین گزینه‌های زیاد دادن هم خوب نیست. برای مثال اگر از کودک بخواهید یک دست لباس از کمدش انتخاب کند ممکن است گیج شود. می‌توانید خودتان دو یا سه دست لباس انتخاب کنید و بعد از کودک لجباز خود بخواهید هرکدام را می‌‌خواهد بردارد و به این ترتیب از این مشکل اجتناب کنید.

۴. خونسرد باشید

فریاد زدن سر یک کودک نافرمان در حالیکه جیغ می‌زند، یک گفتگوی معمولی را به یک مسابقه فریاد بین کودک و والدین تبدیل می‌کند. کودک شما ممکن است پاسخ شما را به عنوان دعوتی برای یک جنگ کلامی تفسیر کند و این فقط اوضاع را بدتر می‌کند. شما به عنوان بزرگسال می‌توانید گفتگو را به سمت یک نتیجه‌گیری عملی هدایت کنید. به کودک کمک کنید بفهمد چرا باید کاری را انجام دهد یا به شکل خاصی رفتار کند.

هرکاری لازم است برای خونسرد بودن انجام دهید. مدیتیشن کنید، ورزش کنید یا به موسیقی گوش دهید. به موسیقی آرامش بخش گوش دهید، یک موسیقی آرامش بخش در خانه پخش کنید تا کودک هم بتواند به آن گوش کند. هرچند وقت یکبار موسیقی مورد علاقه کودک خود را پخش کنید. به این شکل می‌توانید موافقت آنها را جلب کنید و همچنین به آنها کمک کنید آرام شوند و اعصاب راحت‌تری داشته باشند.

۵. به آنها احترام بگذارید

اگر می‌خواهید کودک به شما و تصمیمات شما احترام بگذارد، باید به آنها احترام بگذارید. اگر قدرت خود را به او کودک تحمیل کنید، او آن را نخواهد پذیرفت. در زیر به چند مدل که روش‌هایی برای ایجاد احترام متقابل بین شما و کودک‌تان است، اشاره می‌کنیم:

1. به دنبال جلب همکاری کودک باشید. اصرار نداشته باشید از دستورالعمل‌ها تبعیت کند.
2. برای همه کودکان خود قوانین ثابت داشته باشید و چون فقط برای‌تان راحت‌تر است، سهل انگاری نکنید.
3. با آنها همدلی کنید- هرگز به احساسات یا نظرات آنها بی‌اعتنایی نکنید.
4. اجازه دهید کودکان هرکاری می‌توانند برای خودشان بکنند. از انجام دادن کارها برای آنها برای برداشتن بار از دوششان خودداری کنید. شما همچنین با این کار نشان می‌دهید که به آنها اعتماد دارید.
5. منظور واقعیت‌تان را بگویید و به آنچه می‌گویید عمل کنید.شما باید همانطوری رفتار کنید که از کودک انتظار دارید آنگونه باشند. زیرا براساس آنچه در کتاب”تو رئیس من نیستی” بتسی براون بارون آمده است، کودکان تمام مدت شما را زیر نظر دارند.
6. با آنها کار کنید

کودکان لجباز یا سرسخت به رفتاری که با آنها می‌شود خیلی حساس هستند. بنابراین مراقب لحن صدا، زبان بدن و کلماتی که استفاده می‌کنید باشید. این کودکان وقتی از رفتار شما ناراحت می‌شوند‌، بهترین کاری را که می‌توانند برای محافظت از خودشان انجام می‌دهند: آنها نافرمانی، حاضرجوابی و پرخاش می‌کنند.

1. تغییر نحوه نزدیک شدن به یک کودک لجباز می‌تواند باعث تغییر عکس‌العمل آنها شود. به جای آن که به او بگویید چه کار کنند، با آنها همکاری کنید.
2. از جملاتی مثل “بیا این کار را بکنیم” ، “چطور است این را امتحان کنیم؟ “به جای” می‌خواهم این کار را بکنی” استفاده کنید.
3. از فعالیت‌های لذت بخش استفاده کنید تا کودک کاری را که می‌خواهید انجام دهد. برای مثال اگر می‌ خواهید کودک لجباز شما اسباب‌بازی‌‌هایش را جمع کند، خودتان شروع به جمع کردن آنها کنید و از کودک بخواهید”یار کمکی ویژه” شما باشد.
4. شما همچنین باید برای فعالیت زمان تعیین کنید و کودک را به چالش بکشانید تا زودتر از شما اسباب‌بازی‌ها را جمع کند. این یک ترفند مخفی است که در اکثر مواقع موثر واقع می‌شود.

مثلا اسباب بازی‌ها را دو بخش کنید و با حالتی رقابتی و باحال بگویید: ببینیم کی زودتر اسباب بازی‌هاش‌ رو میزاره سرجاشون. هر کی ببره می‌تونه اول تلوزیون ببینه، می‌تونه تفریح اخر هفته رو تعیین کنه و یا … یا یک ساعت زنگ‌دار بزارید جلوتون و بگویید تا وقتی ساعت زنگ می‌خوره ببینیم کی بیشتر جمع می کنه؟

در یک کلام ، خلاق و صبور باشید و لذت ببرید.

۷. مذاکره کنید

گاهی اوقات لازم است با کودکان خود مذاکره کنید. کودکان معمولا وقتی آنچه را که می‌‌خواهند به دست نمی‌آورند، دست به رفتارهای نادرست می‌زنند. اگر می‌‌‌خواهید آنها به حرف شما گوش بدهند، باید بدانید که چه چیزی مانع آن می‌شود.

۱.با پرسیدن سوالاتی مثل “چه چیزی تو را آزار می‌دهد؟” و “چیزی شده است؟” یا “چیزی می‌خواهی؟” آنها را ترغیب کنید در موردش حرف بزنند.

این به آنها این پیام را می‌دهد که شما به خواسته‌های آنها احترام می‌گذارید و مایلید به آنها رسیدگی کنید.) با ارامش سوالات‌تان را بپرسید، همانند یک دوست. هرگز با حالت عصبی و تهاجم از او چیزی نپرسید کلماتی مثل چته؟ باز چی شده؟ چی میخوای؟ تاثیر عکس دارند و کودک را تحقیر می‌کنند و باعث می‌شوند که رفتاری تلافی‌جویانه و یا پرخاشگرانه نشان دهد.)

پیشنهاد می کنیم مقاله پرخاشگری در کودکان را مطالعه کنید.

۲.مذاکره لزوما به این معنا نیست که همیشه باید تسلیم خواسته‌های کودک شوید، بلکه به معنای اهمیت دادن و عملگرایی است.

برای مثال کودک شما ممکن است نخواهد در ساعت معین به رختخواب برود. به جای اصرار سعی کنید با مذاکره زمانی را پیدا کنید که برای هردوی شما مناسب باشد.

۸. فضایی دوستانه در خانه ایجاد کنید

کودکان با مشاهده و تجربه کردن می‌آموزند. اگر کودکان مدام شاهد جروبحث والدین‌شان باشند، شروع به تقلید از آنها می‌کنند. اختلافات زناشویی بین والدین می‌تواند باعث ایجاد فضای استرس‌زا در خانه شود و حال و رفتار کودک را تحت تاثیر قراردهد. براساس یک پژوهش، اختلافات زناشویی بین والدین می‌تواند منجر به کناره‌گیری اجتماعی و حتی پرخاشگری در کودکان شود.

( مراجعه کنید به مقاله کمرویی در کودکان و پرخاشگری در کودکان)

۹. دیدگاه کودک را درک کنید

برای یافتن درک بهتر از رفتار کودک لجباز خود، سعی کنید از دیدگاه او به موقعیت نگاه کنید. خود را به جای کودک بگذارید و سعی کنید تصور کنید که چه احساسی را تجربه می‌کنند که باعث می‌شود چنین رفتاری ازخود نشان دهند. هرچه بیشتر کودک خود را بشناسید، بهتر می‌توانید با لجبازی او مقابله کنید.

حتی وقتی که تسلیم خواسته‌های کودک نمی‌شوید، با او همدلی کنید. شما می‌توانید ناامیدی، عصبانیت یا سرخوردگی او را درک کنید و علیرغم نشان دادن رفتاری قاطعانه، از او حمایت کنید.

برای مثال اگر کودک شما تمایلی به انجام تکالیف مدرسه‌اش ندارد، ممکن است تکالیف باعث آشفتگی و اضطراب او شده باشند. اگر تکالیف کودک حجم زیادی دارند یا کودک نمی‌تواند روی آنها تمرکز کند، می‌توانید با تقسیم تکالیف به بخش‌های کوچک‌تر که در زمان کوتاه‌تر قابل انجام هستند، به او کمک کنید. شما می‌توانید بین تکالیف زنگ تفریح‌های کوچک یک یا دو دقیقه‌ای به کودک بدهید تا فشار کمتری به او وارد شود.

۱۰. رفتار مثبت را تقویت کنید

گاهی اوقات نمی‌دانید برای کنترل خشم و رفتارهای پرخاشگرانه کودک لجباز خود چه کنید. اما اگر بدون تامل دست به عمل بزنید، ممکن است به طور ناخواسته باعث ایجاد نگرش منفی در رابطه با مشکلات و حتی تقویت رفتارهای منفی او شوید.

برای مثال کودک شما ممکن است با هرچه شما می‌گویید مخالفت کند. خوب فکر کنید و ببینید آیا زیاد نه میگویید؟ اگر اینطور است، به عنوان یک الگوی نامناسب، در حال تقویت رفتار منفی در کودک هستید.

یک راه برای ایجاد تغییر در پاسخ منفی کودک بازی “بله” است. این بازی یک استراتژی زیرکانه است و توسط سوزان استیفلمن، درمانگر خانواده و ازدواج پیشنهاد شده است.

در این بازی کودک شما باید به همه سوالات با “بله” یا “نه” جواب بدهد. احتمالا پاسخ کودک به سوالاتی از قبیل ” تو عاشق بستنی هستی، مگه نه؟” ، “دوست داری با اسباب‌بازی‌هایت بازی کنی؟” یا “دوست داری فردا ببینی که آیا دایناسورت در وان حمام شناور می‌ماند یا نه؟” بله خواهد بود. هرچه کودک پاسخ‌های مثبت بیشتری بدهد، بیشتر احساس شنیده شدن و درک شدن می ‌کند.

مشکلات رایج در رابطه با کودکان لجباز

آموزش دستشویی رفتن به کودک لجباز

آموزش دستشویی رفتن به خودی‌خود دشوار است، اما وقتی با یک کودک لجباز سروکار دارید، می‌تواند بدتر هم باشد. شما می‌توانید با استفاده از راهکارهای زیر به کودک سه ساله لجباز و پرخاشگر خود دستشویی رفتن را آموزش دهید:

1. در مورد آن با کودک حرف بزنید.
2. برایش توضیح دهید که چطور انجام‌می‌شود.
3. دستشویی رفتن را برای کودک تبدیل به سرگرمی کنید.اگر کودک از دستشویی رفتن امتناع می‌کند، آن را خیلی جدی نگیرید.

به یاد داشته باشید که برای یک کودک لجباز ممکن است آموزش استفاده از دستشویی بیشتر از یک کودک مطیع طول بکشد. مهم است این است که صبور باشید و برای رسیدن به هدف با کودک کار کنید، نه اینکه او را به سمت هدف هل دهید.

نکاتی که شما را در این راه یاری می‌کند:

1.  مطالعه کتاب مفید در زمینه از پوشک گرفتن کودک: شما می‌توانید کتاب انیمیت شده‌ی آیسا و آیدین به دستشویی می روند را به طور رایگان از اپلیکیشن رعنا استوری ( اندروید ، ios ) دانلود کنید.
2.  تماشای انیمیشن‌هایی در مورد دستشویی رفتن کودکان. شما می‌توانید انیمیشن‌های کوتاه و رایگان در مورد آموزش دستشویی رفتن کودکان را از سایت و آپارات رعنا استوری دانلود کنید.
3.  مطالعه مقاله‌ی آموزش دستشویی رفتن به کودکان که در سایت رعنا استوری قرار دارد

غذا‌‌خودن کودک لجباز

کودکان معمولا در مورد غذا خوردن زیاد بهانه ‌می‌گیرند. شما همیشه نمی‌توانید هرغذایی که کودک می‌خواهد به او بدهید. بهترین راه برای اینکه مطمئن شوید کودک مواد غذایی لازم را دریافت می‌کند این است که وقت شام را برایش لذت بخش کنید.

1.  از راه‌های خلاقانه برای آماده کردن غذای کودک استفاده کنید.
2.  آنها را در آماده کردن میز غذا شرکت دهید (از آنها بخواهید میز را بچینند، غذا را سر میز بیاورند و غیره)
3.  آنها را تشویق کنید پیش از پس زدن غذا، یکبار آنها را امتحان کنند (فقط یک قاشق). برای آنها لقمه‌‌های کوچک از همه چیز آماده کنید و اجازه دهید خودشان انتخاب کنند.
4. اگر غذایشان را تمام کردند به عنوان جایزه به آنها دسر یا خوراکی موردعلاقه‌شان را بدهید

نکاتی که شما را در این راه یاری می کند:

1. مطالعه مقاله بدغذایی در کودکان 

2. مطالعه مقاله عادات رفتاری بد در کودکان 

3. مطالعه مقاله عادات رفتاری صحیح در کودکان 

4. مشاهده انیمیشن‌های آداب صحیح غذا خوردن در کودکان که در سایت و آپارات رعنا استوری به طور رایگان قابل دانلود است.

تنبیه کردن کودک لجباز

کودکان به نظم و قانون احتیاج دارند. فرزندان شما باید بدانند که برای کارهای‌شان پیامدهایی- خوب یا بد- وجود دارد.

مطمئن شوید که آنها کاملا از عواقب قانون‌شکنی مطلع‌ هستند.

کودکان باید بلافاصله پیامد کارشان را ببیند. به این شکل آنها می‌توانند بین اعمال و نتایج آنها ارتباط برقرار کنند. تایم اوت یا وقفه کوتاه، کاهش زمان بازی یا تماشای تلویزیون و سپردن کارهای کوچک به کودک می‌توانند راه‌های مناسبی بری تنبیه کودک باشند. همچنین می‌توانید باتوجه به مشکل، از تنبیه‌‌های خلاقانه استفاده کنید. (به یاد داشته باشید که هدف تنبیه کودک نیست، بلکه این است که کودک متوجه شود رفتارش اشتباه بوده است.)

مطالعه‌ی مقاله‌های زیر می‌تواند شما را یاری کند:

پرخاشگری در کودکان

عادات رفتاری خوب در کودکان

عادات رفتاری بد کودکان

بد غذایی در کودکان

آموزش دستشویی رفتن به کودکان

آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان

منبع مقاله : Ten Ways To Deal With A Stubborn Child

از سایت : momjunction.com

هدف ما داشتن کودکانی شادتر و سالم‌تر است. لطفا با نظرات و پیشنهادات خود ما را درادامه این راه یاری کنید.