قصه درمانی در کودکان
افسانه‌ها و قصه‌ها از کودکی تا بزرگسالی، از زمانی که به دنیا می‌آییم تا واپسین لحظات زندگی جذابیت ویژه و تاثیر بسیاری بر روی ما دارند. همه‌ی ما تجربه‌ی یک رویای شیرین، یک آرزوی زیبا، یک معجزه را داشته‌ایم، حال قصه‌ها و افسانه‌ها به ما کمک میکنند که این تجارب خوب را شبیه واقعیت کنیم و در آن غرق شویم و لذت ببریم.
قصه ها و افسانه‌ها بال‌های جادویی به ما می‌دهند که با آن نتیجه‌ی اشتباهات و رفتارهای غلط را ببینیم و فرصت تجربه بهترین اتفاقات رو به‌دست بیاوریم. قصه‌ها داروی روح کودکان هستند و بسیاری از نکات رفتاری را میتوانیم با آن به کودکان بیاموزیم و بسیاری از مشکلات کودکان را حل کنیم و یا کودکان را در کشف استعداد و رشد خلاقیتشان یاری کنیم.
برخلاف داروها، قصه ها و افسانه ها بدن را درمان نمی‌کنند، آنها با روح انسان سروکار دارند. کلاس‌های افسانه‌درمانی به کودک کمک میکنند تا آرامش روح و روان خود را حفظ کند و خلاقیت خود را آزاد کند.
به بیانی ساده‌تر آرامش روان ناشی از افسانه‌ها کمک می‌کند که کودک بتواند خلاقیت خود را پرورش دهد.
برای مقابله با مشکلات خاص کودک، یک متخصص می‌تواند به طور جداگانه قصه‌ها و افسانه‌های مناسب با مشکل مربوط را انتخاب کند، و به طور تخصصی مشکل را مورد بررسی قرار داده و حل کند.
علاوه بر این، کودکان نه تنها عاشق گوش دادن به قصه ها هستند؛ نوشتن قصه‌ها و افسانه ها را نیز دوست دارند در حدی که حتی اغلب بهتر از نویسندگان امروز عمل میکنند.
ما بزرگسالان، نسبت به چیزهایی که در واقعیت غیر ممکن است، گارد می‌گیریم و آن را رها می‌کنیم، این در حالی است که در تصور کودکانمان کاملا امکان‌پذیر است. ذهن کودک همه چیز را امکان‌پذیر و قابل انجام میبیند و هنوز خط‌کشی‌ها و محدودیت‌های ذهنی ما را ندارد.
نکته‌ی اصلی این است که این نخ جادویی که دنیای خلاقیت و الهام را به کودکان وصل می‌کند، از دست ندهید.
برای اینکه کودکان بتوانند از فواید قصه درمانی استفاده کنند، نیاز به تمدد اعصاب و آرامش دارند؛ بنابراین لازم است که رفتار و برخورد با کودک آزادانه ، بدون اجبار و و توام با تفریح و بازیگوشی باشد. برای کودکان دنیای مدرن، قصه‌ها و افسانه‌ها جالب بودند.
برای کودکان دنیای مدرن، قصه‌ها و افسانه‌ها جالب بودند. نکته مورد توجه این است که باید قصه‌ها با دقت انتخاب شوند. قصه‌هایی با توجه به دو مقوله‌ی فرهنگ عامه مردم و افسانه‌ها و همچنین قصه‌هایی از نویسندگان دنیای مدرن امروز انتخاب شوند.
این مهم است که قصه‌گویی و داستان‌سرایی خیلی قابل ویرایش و اصلاح نیست. ولی حتی اگر شخصیت‌ها و شرایط داستان خیلی در ابتدا همتراز با روند داستان نبود این بسیار مهم و ضروری است که کودک متوجه اشتباهاتش بشود، بر ترسهایش غلبه کند، خیالپردازی کند و با نگرانی‌هایش در مورد چیزهایی که آزارش می‌دهند، مقابله کند.
هنگام شنیدن قصه‌ها و با افسانه درمانی کودکان یاد می‌گیرند که در قالب شخصیت‌های اصلی داستان بر مشکلات خود غلبه کنند.
در واقع هر افسانه یا قصه در خودش درس‌های نهانی دارد که به کودک کمک می‌کند در موقعیت‌های مختلف که واقعی نیستند، زندگی کند.
در حقیقت کودک این‌گونه می‌تواند در یک دنیای جادویی زندگی کند. او همچنین می‌تواند نقش‌ها و شرایط مختلف را امتحان و محاسبه کند و عواقب تصمیمات مختلف خود را بسنجد.
در واقع قصه ها همانند کتاب جادو هستند که کودک بارها و بارها می‌تواند توانمندی های خود را بسنجد و خود را آزمایش کند.
قصه‌ها و افسانه‌ها همچنین می‌توانند نکات زیادی را آموزش دهند. با کمک افسانه‌ها و قصه‌های خاص یک متخصص قصه درمانی به کشف استعدادهای کودک و پرورش خلاقیت او کمک شایانی می‌کند.
انتخاب صحیح داستان به خلاص شدن کودک از شر توهمات، غلبه بر ترس و ناامنی، نشان دادن راه درست به کودک برای خروج از شرایط و موقعیت‌های دشوار، آموزش دوستیابی و همچنین مقابله با عصبانیت، نارضایتی، دلهره و از بین بردن سایر احساساتی که خیلی خوشایند نیستند کمک به سزایی می‌کند.
در کودکان، خلاقیت راهی ذاتی و جهان شمول برای بقاست.
اما اکنون نیز خلاقیت بدون توجه به قدمت و پیشینه اش، در تلاش است تا جایگاه مهمی را در زندگی کودک به خود اختصاص دهد.
به همین دلیل است که امروزه خلاقیتی که در کودکان ایجاد شده است به آنها امکان می دهد مشکلات را با موفقیت حل کنند و در زندگی بزرگسالی خود به سعادت برسند.
این خلاقیت است که باعث می شود که بفهمیم مشکلات همیشه بیش از یک راه حل دارند و در اکثر موارد هیچ جواب “درست” یا “اشتباه” وجود ندارد.
خلاقیت، انعطاف پذیری را خصوصاً در شرایط سریع تغییر می دهد و به وضوح نشان می دهد که گاهی اوقات همکاری با یکدیگر مطلوب و درست است و بعضی اوقات بهتر است به تنهایی کار کنید.
هنگامی که از میکل آنژ سؤال شد که چگونه او مجسمه داود را خلق کرده است، مجسمه ساز پاسخ داد: “من یک فرشته را در یک تکه سنگ مرمر دیدم و می خواستم او را آزاد کنم.” اصل خلاقیت، توانایی فرد برای دیدن و دانستن چیزهایی است که هنوز وجود ندارد.
درنهایت یادمان باشد که قصه درمانی و افسانه درمانی فواید بسیاری دارد. فوایدی همچون:
- رشد خلاقیت و کشف استعدادهای کودکان
- درمان مشکلات رفتاری همچون
- دوستیابی
- ترس
- کنترل خشم
- مقابله با دلهره و اضطراب
- پرورش رویاپردازی و خلاقیت مثبت
- افزایش امید به زندگی
- کمک به کودک برای خروج از موقعیت های دشوار و حل مشکلات
- افزایش دایره لغات و رشد مهارتهای کلامی و …
و در پایان فراموش نکنیم که اجبار در مورد هر چیزی نتیجه‌ی عکس دارد، پس هوشمندانه عمل کنیم و اجازه دهیم که کودک ما با علاقه به دنیای قصه‌ها وارد شود تا هم ما و هم کودکمان بتوانیم از فواید این دنیای جادویی و کتاب‌ها و افسانه ها بهره ببریم.
هدف ما داشتن کودکانی شادتر و سالمتر است، لطفا با نظرات و پیشنهادات خود ما را در این راه یاری کنید.
رعنااستوری، دوست خوب کودکان، همراه خوب والدین
این مقاله الهام گرفته و ترجمه شده از منابع زیر است:
بر اساس نوشته های آکسانا شپورتکو، کارشناس رشد خلاقیت در کودکان، او نویسنده افسانه و قصه‌هایی برای کودکان و نوجوانان است.
او همچنین نویسنده در پروژه ملاقات با یک افسانه که در مرکز پرورش کودکان در شهر پرت استرالیا انجام شده است، می باشد.
https://lullabed-centre.com/en/fairy-tale-therapy/
